27 november 2020

33 reacties

Nader advies opgeleverd over zettingsschade

Schade door zettingen, ook wel verzakkingen genoemd, vormt een veel voorkomend en tegelijk technisch complex vraagstuk. Het leidt soms tot technische en daarmee ook juridische onduidelijkheid. Het IMG vroeg daarom onafhankelijke, specialistische deskundigen hiervoor praktische handvatten te ontwikkelen. Hun nadere advies is vandaag gepubliceerd.

vergezicht Groningen dorp

Het advies werd opgesteld door ir. P.C. van Staalduinen* en ing. H.J. Everts**. In het advies staan handvatten voor de beoordeling van schade door zettingen in de praktijk en daarmee ten behoeve van de afhandeling van individuele schademeldingen.

De belangrijkste uitkomsten van het advies zijn:

  1. Er is volgens de deskundigen een duidelijke grenswaarde waaronder bevingen geen schade door zettingen kunnen veroorzaken bij een gebouw. Er is een ruimhartige grenswaarde geadviseerd. Als het niet harder dan 10 mm/s (overschrijdingskans 1 procent) heeft getrild, kan een gebouw niet zetten (verzakken) door veranderingen in de ondergrond door die trillingen, zo oordelen zij in hun advies.
  2. Als er bij een gebouw wel sprake is van trillingen door bevingen bóven die grenswaarde, dan moet nader onderzoek gedaan worden naar de oorzaak van de zetting. Daarbij moet aandacht worden besteed aan onder andere de bodemsamenstelling. Zo is de kans op zettingen door bevingen bij woningen gebouwd op kleigrond aanzienlijk kleiner dan bij woningen gebouwd op zandgrond. Ook de aard van de constructie en het soort schade kan in dat onderzoek moeten worden betrokken. Afhankelijk van de situatie kan dit dus een gestructureerd, technisch onderzoek vergen. Het advies voorziet daarbij in een stappenplan.

De deskundigen geven daarbij aan dat hun advies alleen is te gebruiken voor gebouwen die ‘op staal’ zijn gefundeerd, dat wil zeggen: niet op palen zijn gefundeerd. Het advies is niet bruikbaar voor gebouwen die wél op palen zijn gefundeerd. Voor dergelijke gebouwen is eerst meer nader advies nodig. Ook is het advies niet toepasbaar op sommige uitzonderingssituaties, zoals gebouwen die nabij hellingen of taluds staan. In het advies staan de nadere beschrijvingen van deze situaties.

Zettingen vereisen veel onderzoek

Als bij een gebouw de grenswaarde wel wordt overschreden, dan is afhankelijk van de situatie verder onderzoek nodig om te beoordelen of de zetting is veroorzaakt door bevingen en zo ja, welke schade dat veroorzaakte. Dat onderzoek kan veel tijd en capaciteit vergen, zo waarschuwen de opstellers van het advies. Dat betekent dat de onafhankelijke deskundigen die door het IMG om advies worden gevraagd bij individuele schademeldingen, meer tijd kwijt zijn voor het uitbrengen van een adviesrapport.

Bovendien kan dat, mede vanwege de tijdsinvestering en eventuele verzoeken om aanvullende informatie, ook meer impact hebben op een schademelder dan een reguliere schade-opname. Het op te leveren adviesrapport zal daarbij veel technischer en uitgebreider van aard zijn en lastiger te begrijpen.

Onnodig onderzoek voorkomen

Reden waarom het IMG aan de opstellers van het nadere advies een duidelijke grens vroegen om in de praktijk te hanteren. Op deze manier kunnen, waar mogelijk, dergelijke uitgebreide onderzoeken worden voorkomen als op voorhand schade door zettingen al kan worden uitgesloten. Daarmee kan de beschikbare capaciteit worden ingezet waar die nodig is. Met het adviseren van een grenswaarde geven zij gehoor aan de vraag van het IMG.

Invoering stapsgewijs

Met de oplevering van het advies kan het IMG volgende stappen zetten richting toepassing ervan in de praktijk. Voor een volledige invoering zijn nog diverse voorbereidingen voor nodig. Bovendien staan er nog enkele vraagstukken open zoals de vraag of en wanneer het wettelijk bewijsvermoeden in alle gevallen van zettingsschade ontzenuwd is op basis van het niet bereiken van de grenswaarde van 10 mm/s (overschrijdingskans 1 procent).

Komende tijd

Het IMG betrekt bij zijn afwegingen over deze en andere vraagstukken ook de inbreng van maatschappelijke organisaties zoals het Groninger Gasberaad en de Groninger Bodem Beweging. Verwacht wordt dat komende maanden steeds concreter wordt hoe het nu opgeleverde advies in de praktijk handen en voeten gaat krijgen. Waar mogelijk zal het advies al worden betrokken in lopende zaken, maar wel met in achtneming van de nog openstaande vraagstukken. Het advies biedt vooralsnog daarbij vooral ondersteuning van huidige motivering van adviezen en vormt niet de basis ervan.

Voordeel van de twijfel

Het IMG heeft daarbij al wel vastgesteld dat hoe dan ook niet in alle situaties het uitgebreide nadere onderzoek zal plaatsvinden dat in het advies wordt beschreven. Ook al wordt de grenswaarde wel overschreden. Het IMG maakt de afweging of dat nadere onderzoek is gerechtvaardigd, onder meer vanwege de kosten in relatie tot de omvang van de schade die is ontstaan. Als het niet is gerechtvaardigd, dan zal het IMG in beginsel besluiten over de schade op basis van het reguliere adviestraject. In de praktijk kan dat betekenen dat het IMG daarbij de schademelder het voordeel van de twijfel gunt.

Overige mechanismen

Het advies ziet daarbij puur op zettingen door trillingen door aardbevingen. Dit staat los van de diepe bodemdaling die optreedt in de omgeving van het Groningenveld en het advies gaat hier dan ook niet op in. Voor de effecten van diepe bodemdaling wordt door het IMG advies ingewonnen bij de kennisinstituten TU Delft en TNO. Er is bovendien een uitgebreidere toelichting in de maak over andere schademechanismen die het ontstaan van zettingen kunnen veroorzaken. Zodat er nog meer praktische handvatten ontstaan voor de beoordeling van schade.

Samenhang met andere ontwikkelingen

Bij de schadeafhandeling door het IMG (en voorheen de TCMG) vormt, overeenkomstig de wettelijke regels, de toepassing van het wettelijke bewijsvermoeden een belangrijke pijler. Het IMG hanteert daarvoor de handvatten uit een paneladvies van januari 2019. In de praktijk bood het paneladvies antwoord op een aantal belangrijke vraagstukken, maar na bijna twee jaar toepassing ervan, zijn er ook vragen open gebleven. Het omgaan met schade aan mestkelders, schade door diepe bodemdaling en zettingsschade zijn daar enkele van. Ook blijkt er nog altijd discussie op dossierniveau mogelijk over de drempel voor ontzenuwing van het wettelijk bewijsvermoeden. Er moet volgens het paneladvies sprake zijn van een evident en aantoonbare, uitsluitend andere oorzaak om het bewijsvermoeden ontzenuwd te beschouwen. Wat ‘evident en aantoonbaar’ is, blijkt soms voor meerdere uitleg vatbaar. Het IMG zoekt naar manieren om ook dat concreter te maken.

Samengevat:

  • Schade door zetting (verzakking) veroorzaakt door bevingen vormt een technisch complex vraagstuk. In de praktijk leidt dat tot discussies.

  • Het IMG wil meer handvatten voor beoordeling van die schade en heeft daarover nu advies gekregen van specialisten.

  • Specialisten: als de bodem minder dan 10 mm/s (overschrijdingskans 1 procent) trilde door een beving, dan kan dat geen zettingschade veroorzaken door verandering van de ondergrond (verdichting of verweking met verdichting van de bodem als gevolg)

  • Als het wel harder heeft getrild door bevingen, dan is een gestructureerd vervolgonderzoek in principe aangewezen.

  • Voor de beoordeling van zettingen is het goed als er meer achtergrondinformatie en meer nader advies van specialisten komt met daarin praktische handvatten.

  • Het huidige advies betreft handvatten voor woningen die níet op palen zijn gefundeerd. Voor woningen die wel op palen zijn gefundeerd en bepaalde uitzonderingen is weer ander, nader advies nodig.

*Ir. P.C. van Staalduinen is thans zelfstandig adviseur, daarvoor directeur/bestuurder van Syntens Innovatiecentrum en vóór 2007 onder meer directeur van TNO Bouw. Hij is thans werkzaam als zelfstandig adviseur. In die hoedanigheid was hij onder meer lid van het Panel van deskundigen dat in januari 2019 advies uitbracht voor toepassing van het wettelijk bewijsvermoeden.

**Ing. H.J. Everts was als geotechnisch adviseur bij Deltares werkzaam en docent Funderingstechniek aan de TU Delft. Hij is thans werkzaam als zelfstandig adviseur en heeft in die hoedanigheid meegewerkt aan het advies over zettingsschade.

[UPDATE 08-04-2021]

Naar aanleiding van de publicatie van dit advies is er een commentaar ingebracht door dhr. Ir. W. Meiborg. De auteurs van het zettingsadvies hebben hier een inhoudelijke reactie op gegeven.

De heer Meiborg hecht eraan hieraan toe te voegen dat hij het op diverse punten niet eens is met de reactie van auteur ir. P.C. van Staalduinen van 16 december 2020. Er heeft daarna en daarover nog goed overleg plaatsgehad tussen beide waarbij opnieuw door de auteur en Meiborg is geconcludeerd, dat het bewijsvermoeden alleen kan worden ontzenuwd door het aanwijzen van een evident en aantoonbaar andere uitsluitende oorzaak.

Er zijn mede in dat licht en ten behoeve van verheldering enkele tekstuele aanpassingen gedaan in het advies. Welke dat zijn, valt terug te lezen in de reactie van de auteurs. We hebben het oude advies op deze website vervangen door het nieuwe advies van 16 december 2020. In het commentaar en de reactie daarop staat beschreven welke wijzigingen dat precies zijn geweest (geel gearceerd).

Reageren

Rob 27 november 2020 - 12:56

Wel handig om alle meetgegevens vanaf minimaal 1960 van Groningen en Drenthe ook toegankelijk te maken, nu is het advies niet te interpreteren. De premissen van het advies gaan daarnaast niet op voor gebieden waar niet of niet afdoende gemeten is.

Rob 27 november 2020 - 12:59

Vanaf wanneer gaan jullie dan per schademelding een bodemonderzoek doen? Of gebeurt dit alleen op basis van theoretische modellen?

Jenny, IMG 28 november 2020 - 17:30

Als er bij een gebouw wel sprake is van trillingen door bevingen bóven die grenswaarde, dan moet nader onderzoek gedaan worden naar de oorzaak van de zetting. Zie: https://www.schadedoormijnbouw.nl/schade-gebouwen-en-objecten/schade-beoordelen/beoordelen-zettingsschade 

Rob 28 november 2020 - 18:01

Waar is deze data dan inzichtelijk vanaf 1960?

Rob 27 november 2020 - 15:24

Wellicht een idee om een 'stevig' iemand in te zetten voor de wetenschapscommunicatie? Er is sinds 1960 nog niet veel veranderd, gemiste kans.

P 27 november 2020 - 18:17

Omgekeerde bewijslast is IMG een doorn in het oog . Ze gaan opzoek naar nieuwe mogelijkheden om schades af te wijzen. Ik wacht zelf al drie maanden op een adviesrapport. Ik verwacht over een half jaar wel een afwijzing op basis van het nieuwe advies.

Jenny, IMG 28 november 2020 - 16:29

We hebben onderzoek laten doen omdat uit eerder onderzoek (2018) is gekomen dat zettingsschade niet ontstaat door aardbevingen. Daarom hebben we externe experts gevraagd om een eenduidig antwoord op de vraag hoe we zettingsschade moeten beoordelen. 

Rob 28 november 2020 - 18:02

Dat klopt niet Jenny, dat staat ook niet in jullie onderzoeken.

Jenny, IMG 2 december 2020 - 11:12

Het stond er inderdaad niet goed. We hebben advies gevraagd omdat we meer technische inzichten nodig hebben voor het beoordelen van zettingsschade veroorzaakt door bevingen. Het is dus wel degelijk zo dat bevingen zettingsschade kunnen veroorzaken. De complexiteit zit erin dat het niet eenvoudig is om altijd overal op dezelfde manier dat te beoordelen.

Marga Weinans 24 februari 2021 - 09:31

welke deskundigen hebben jullie ingezet?

Bart 28 november 2020 - 17:38

Wat verstaan jullie eigenlijk onder zettingschade? Immers is elke scheurvorming een vorm van zetting (Al dan niet veroorzaakt of verergerd door een beving).

Jenny, IMG 2 december 2020 - 12:15

Naar wij begrijpen uit het advies, is zettingsschade een heel specifiek soort schade veroorzaakt door verandering van de ondiepe bodem waarbij in geval van zettingsschade er ook schade aan de fundering is.

G 2 december 2020 - 11:05

Zomaar even een citaat uit dat eerdere onderzoek voor onze robot jenny. "Het is onder bepaalde waardes niet mogelijk dat een beving op zich schade veroorzaakt', zegt hij. Maar als het gebouw al op scherp staat en er is bijna een scheur, dan heeft het alleen maar dat laatste tikje nodig. "Dat laatste tikje kan ook een beving zijn."

- 28 november 2020 - 20:52

Waar kan ik zien per beving en dan per meetstation of de beving boven de 10mm/sec heeft getrild? De KNMI geeft alleen magnitude aan en dat is geen trilling mm/sec

Jenny, IMG 2 december 2020 - 11:11

Elke beving veroorzaakt trillingen die afnemen met de afstand tot het epicentrum. Het is dus altijd afhankelijk van een specifieke locatie wat op die plek dan de trillingssterkte is geweest. Op kaartjes op onze website tonen we daarom bijv. een cirkel van trillingssterkte 2,0 mm/s voor een specifieke beving.

Reactie op Jenny 2 december 2020 - 19:26

Waar staan deze dan? En waarom niet gewoon in tabelvorm per aardbeving en per meetstation naast de magnitude ook de trillingssterkte mm/sec weergeven? U heeft toch niets te verbergen, immers u gebruikt deze data als protocol voor wel of niet honoreren van schade (stoplichtmodel: groen of rood)

Jenny, IMG 21 december 2020 - 15:00

De kaartjes waar ik naar verwees vindt u hier: https://www.schadedoormijnbouw.nl/schade-gebouwen-objecten/schade-beoordelen/schade-en-geografische-afstand

Peter Schud 30 november 2020 - 00:01

Ze hebben niet voldoende data, zelfs de huidige meetstations missen trillingen.

Peter Schud 30 november 2020 - 00:14

Ze slaan compleet de plank mis. 2mm bodem beweging kan al gauw 10mm of zelfs meer aan schudden veroorzaken en dan schieten de scheuren gewoon in je muren zoals je ook overal en in HEEL Groningen kunt zien. Ik heb tientallen aardbevingen meegemaakt, zelfs buiten het aardbeving gebied. Ze kunnen je van alles vertellen, ga gewoon nergens mee akkoord.

Sivert 30 november 2020 - 21:26

heb van nabij onderzoek door Everts meegemaakt; daar laat ik het bij ......

Andre 2 december 2020 - 10:10

Volgens mij zet een woning alleen in de eerste jaren, maar als er een beving is geweest, is er een kans door het schudden van de woning dat hij opnieuw gaat zetten, maar heb hier alles voorbij zien komen, thermische werking, werking van verschillende materialen etc. Nu het funderingsprobleem extra onder de aandacht wordt gebracht door diverse partijen is dit natuurlijk de kans om hier alles op af te schuiven. maar zou altijd de vraag blijven stellen zou het ook zo zijn als er geen bevingen zijn, of bodemdaling, waarvoor hebben wij in het Noorden last van bodemdaling ? Wat zou er gebeuren als je een grote bal op een aantal meters diep onder de grond doet en die bal langzaam leeg laat lopen..... dit kunnen we allemaal wel raden. denk dat we het over een paar jaar zelf kunnen dragen

G 2 december 2020 - 11:19

Vertrouwen terugwinnen dat was mede 1 van de opdrachten voo r de tcmg. Ga dan niet cvw praktijken gebruiken of het zogenaamde grote onderzoek van witteveen en bos .met grootse computer simulatie van woning gedupeerde en vele andere o Informatie (bodemgesteldheid,grondwater stand) Na eigen onderzoek bodem en grondwater stand zaak gewonnen arbiter want gebruikte gegevens klopte voor geen meter.. verschil nam 10.000 euro schade en arbiter 180.000 euro schade. Mensen laat je geen zand in de ogen strooien. De bodem in groningen is continue in beweging door allerlei vormen mijnbouw en aanpassingen waterpeil ivm bodemdaling door de verschillende mijnbouw vormen.dit alles zorgt voor bewegingen en wijzigingen in de ondergrond wat indd zettingen veroorzaakt.maar wees eerlijk waar in nl wordt zoveel uit de bodem getrokken als groningen .dit kan niet zonder gevolgen. En die gevolgen kosten heel veel geld en daar zit het probleem want elke cent teveel de verkeerde kant op is de overheid en grootmachten een doorn in het oog.

Joop 7 december 2020 - 12:53

Ik ga er altijd vanuit dat er geen materiaal vast is (alles is elastisch) en dat er geen gebouw vast staat, altijd een zeker mate van zetting vertoont. Een zettingsberekening is ook gebaseerd op bijv. de eerste 25 jaar beweging. Nu in droge tijden zullen gebouwen meer gaan zetten door de drogere bovenlagen waarin ze zijn gefundeerd. Trillingen door aardbevingen zullen deze zettingssnelheid dan ook beinvloeden. Om nu een grenswaarde te stellen aan de trillingsnelheid van 10 mm/s waar beneden schade hierdoor is voor mij veel te krap door de bocht. De andere grenswaarde van 40 mm/s is ook een mooie. Volgens mij had Huizinge in 2012 een snelheid van 34,5 mm/s. Dus over 40 en daarboven wil ik het niet hebben. Dat is nog te vermelden dat we vroeger (in 2016) veel (erkende) bevingsschade hadden bij een gemeten PGV van slechts ~2, mm/s. Maar dat was natuurlijk geen "zetting" maar alleen horizontale verplaatsing!!?? Andere bril op!?

Appingedam 9902 9 december 2020 - 19:16

ze zoeken gewoon iets om sterker in hun schoenen te staan,ze hebben al lang Door dat ze een hele dikke fout gemaakt hebben met mensen die sloop/nieuwbouw hebben of krijgen en dat ze geen poot hebben om op te staan en daarom willen ze ons ook niks zeggen en lopen ze tijd te rekken zodat ze wel ons lekker kunnen naaien...godverdomme stelletje mongols.... Wij groningers zullen samen sterk zijn

rademaker 23 juni 2021 - 05:25

123 woning delfzijl net voor de bevings gebouwd eerste deskundige stelde setting door nieuwbouw vast. ook de boven verd werd onderzocht niets gezien. je hebt vertrouwen in deze mensen mijn vrouw zag een tijd later een scheur in de muur die zat er natuurlijk al maar z.g.n niet gezien door de deskundige. melding gemaakt tweede deskundige stelde vast kon niet voor de feiten weglopen vastgesteld voor €5500 schade scheuren in de muren enz beton muren door gescheurd dat is niet erg zichtbaar. de schade aanbouw aan de woning verzakking tuinhuis degelijk gebouwd door een duits bedrijf hang aan de woning de fundatie balk en de poer zit gewoon ruimte tussen. rapport 3 van deze meneer zegt met verwijzing naar prof staalduinen en 3 bodem onderzoeken in de omgeving met geen woord over mogelijke bodem verzakking door mijnbouw dat het komt door de grond samen stelling enz. en daar kun je het mee doen slikken of stikken. als 77 jarige had ik mijn laatste jaren anders voorgesteld ben nu al 3 jaar bezig met dat zoodje slapeloze nachten heb ik er van gehad. als je het goed bekijkt wat is er aan de hand de deur klemt van het gebouw en is aan de bovenkant wat doorgezakt. de kosten hooguit een paar duizend euro. wat een organisatie wat kost dat

rademaker 23 juni 2021 - 05:25

123 woning delfzijl net voor de bevings gebouwd eerste deskundige stelde setting door nieuwbouw vast. ook de boven verd werd onderzocht niets gezien. je hebt vertrouwen in deze mensen mijn vrouw zag een tijd later een scheur in de muur die zat er natuurlijk al maar z.g.n niet gezien door de deskundige. melding gemaakt tweede deskundige stelde vast kon niet voor de feiten weglopen vastgesteld voor €5500 schade scheuren in de muren enz beton muren door gescheurd dat is niet erg zichtbaar. de schade aanbouw aan de woning verzakking tuinhuis degelijk gebouwd door een duits bedrijf hang aan de woning de fundatie balk en de poer zit gewoon ruimte tussen. rapport 3 van deze meneer zegt met verwijzing naar prof staalduinen en 3 bodem onderzoeken in de omgeving met geen woord over mogelijke bodem verzakking door mijnbouw dat het komt door de grond samen stelling enz. en daar kun je het mee doen slikken of stikken. als 77 jarige had ik mijn laatste jaren anders voorgesteld ben nu al 3 jaar bezig met dat zoodje slapeloze nachten heb ik er van gehad. als je het goed bekijkt wat is er aan de hand de deur klemt van het gebouw en is aan de bovenkant wat doorgezakt. de kosten hooguit een paar duizend euro. wat een organisatie wat kost dat

Johannes Aukes 23 augustus 2021 - 11:22

Zetting is het proces waarin een bouwwerk zich zetelt tot het niveau waarin de weerstand schadevoorkomend. De mate waarin deze gezeteld bepaalt de gevoeligheid voor de lokale effecten. Een bouwwerk kan zo gezeteld zijn dat het minste geringste in de nabije omgeving hernieuwd tot zetting leidt en schade. Het verwijzen naar een bepaalde trillingsfrequentie is buitengewoon discutabel. Men moet het vooral zien als een toegift richting de opdrachtgever. Wat het onderzoek vooral duidelijk maakt is dat er nog 'HEEL VEEL ONDUIDELIJK' en nader ONAFHANKELIJK ONDEROEK EEN ABSOLUTE NOODZAAK. Hoewel IMG deze kans met beide handen aangrijpt om schadevergoeding te demotiveren. Aanbeveling TNO: Om complexe schadegevallen beter te kunnen beoordelen, doen de onderzoekers een aantal aanbevelingen. Zo adviseren ze om de bestaande conditie van kwetsbare panden in gevoelige gebieden beter vast te leggen en de kwaliteit van schadeopname te verbeteren. De beschikbaarheid van een logboek van aanwezige schade vergroot volgens hen de duiding van schadeoorzaken aanzienlijk. Ook zou er meer inzicht moeten komen in actuele grondwaterstanden bij kwetsbare objecten om daarvan de invloed te onderzoeken op bodemvervorming met als gevolg een vervorming van de gebouwconstructie. Daarnaast bevelen de onderzoekers aan om de sensornetwerken van TNO voor het meten van trillingen open te stellen voor breder gebruik.

Tjaard Ritsema 4 september 2021 - 22:58

Bovendien staan er nog enkele vraagstukken open zoals de vraag of en wanneer het wettelijk bewijsvermoeden in alle gevallen van zettingsschade ontzenuwd is op basis van het niet bereiken van de grenswaarde van 10 mm/s (overschrijdingskans 1 procent). Hoe moet ik de overschrijdingskans van 1% interpreteren? En hoe wordt die 1% bepaald/berekend?

Martin, IMG 15 september 2021 - 10:10

Hallo Tjaard, de overschrijdingskans is een begrip uit de statistiek. Het drukt de kans uit dat een berekening in de werkelijkheid hoger of lager is dan wordt weergegeven. De keuze voor de 1 procent overschrijdingskans betekent een keuze om de kans zo klein mogelijk te laten dat bij een genoemde trillingssnelheid deze snelheid in werkelijkheid hoger ligt dan berekend.

O 7 december 2021 - 12:52

https://bodemdalingskaart.portal.skygeo.com/portal/bodemdalingskaart/u2/viewers/basic/ Soms zegt een plaatje meer dan woorden. De gebieden rondom de gaswinning laten duidelijk een snellere daling zien. Ook is de daling lokaal niet gelijk. Hoe kan dit geen effect hebben op woningen? En wie kan met droge ogen beweren dat gaswinning geen oorzaak van is.

Gerard 12 januari 2022 - 08:10

Mensen, let op! Als men de waarheid niet kan verdragen wordt men geblokkeerd.

Onbekend 12 januari 2022 - 08:11

Gebruik in dat geval gewoon een ander naam of, wanneer ze dat ook gaan blokkeren, een tool ter voorkoming dat men kan worden geblokkeerd.

Bert 6 november 2022 - 22:58

Stort een bult zand los op een tafel. Geef tien zachte tikjes tegen de tafel of geef een harde tik tegen de rand van de tafel. Je zult zien dat het zand in beide gevallen evenveel inklinkt. Oftewel IEDERE beving, hoe groot of klein ook, heeft invloed op het inklinken van zand.

Reactie toevoegen

Deel bij de reactie geen dossiernummer, e-mailadres of telefoonnummer. Bij vragen over uw dossier kunt u contact opnemen met ons Serviceloket via 0800 4444 111.

Reacties die niet over het onderwerp gaan of die onfatsoenlijk taalgebruik bevatten, kunnen worden verwijderd.

Wij vragen u om uw e-mailadres. Uw reactie wordt geplaatst nadat u uw e-mailadres bevestigt. Als u op Versturen klikt, ontvangt u van ons een e-mail met een link. Nadat u op de link klikt, wordt uw reactie geplaatst.

Uw gegevens worden niet voor andere doeleinden gebruikt. Zie voor meer informatie de privacyverklaring.



Uw gegevens worden niet voor andere doeleinden gebruikt. Zie voor meer informatie de privacyverklaring.