Studie afgerond naar zwakte funderingen bij mijnbouwschade

Het onderzoek van Sweco is gebaseerd op de foto’s en beschrijvingen van 87 adviesrapporten die het IMG naar aanleiding van een eerdere schademelding al liet opstellen. Onderzoekers van Sweco namen die rapporten nog een keer onder de loep en maakten toen een schatting om hoeveel adressen het dan in totaal in Groningen zou kunnen gaan. Het gaat daarom nadrukkelijk om een eerste schatting van de potentiële omvang van de niet-mijnbouwgerelateerde constructieve problemen, vooral op gebied van funderingen.

Constructief

Uit de studie blijkt dat tussen de 4 tot 10 procent van de adressen waar mijnbouwschade is vastgesteld, er sprake kan zijn van constructieve schade die funderingsregelateerd is. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om relatief grote scheuren in dragende muren en scheuren in de funderingen. Lees hier meer over de uitkomsten van het onderzoek van Sweco (PDF).

Naast inzicht in de omvang van funderingsgerelateerde problemen, biedt het onderzoek ook een richting voor de aanpak van het probleem. Zo is het volgens de onderzoekers mogelijk om op basis van de schaderapporten een eerste indicatie te krijgen of het zinvol is constructieve maatregelen te nemen naast het herstel van de schade. En dat betekent dat er een werkwijze voor handen lijkt die aanvullend op de huidige schadeafhandeling opgezet kan worden. Zo kan er een extra constructieve check volgen vlak na een schade-opname.

Aanpak in de maak

Dat er constructieve problemen kunnen zijn bij panden met mijnbouwschade in Groningen is al langer duidelijk. Maar de omvang ervan was niet bekend. Ook kunnen de problemen als ze al worden vastgesteld, nu meestal niet worden opgelost door het IMG. Als de deskundigen die over de schade adviseren, oordelen dat de constructieve schade geen mijnbouwschade is, kan het IMG dat niet vergoeden. De kosten vergoeden voor maatregelen om schade te voorkomen, is meestal ook niet mogelijk omdat de bestaande wetgeving het IMG daar geen ruimte voor bood.

Maar daar komt verandering in. In de Tijdelijke wet Groningen komt een bepaling die het IMG de bevoegdheid geeft daarvoor verbetermaatregelen te treffen. Het gaat dan om adressen waar sprake is van mijnbouwschade, maar de eventuele constructieve problemen niet als mijnbouwschade zijn aangemerkt. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft in het voorjaar van 2022 350 miljoen euro beschikbaar gesteld om constructieve maatregelen te kunnen nemen tegen herhaalschade. Inzet is om eerstkomende jaren tot enkele duizenden woningen aan te gaan pakken.

In aanmerking komen

In de aanpak die nu wordt ontwikkeld, moet onder meer worden bepaald welke situaties wel en niet in aanmerking komen. Zo is het nemen van vaak ingrijpende constructieve maatregelen niet in alle situaties zinvol, bijvoorbeeld als de mijnbouwschade klein is en de kans op herhaalschade ook klein is.

Bij het ontwikkelen van een aanpak zijn naast het ministerie van EZK, de regio en de maatschappelijke organisaties geconsulteerd. Het idee is nu dat, voor wie in aanmerking komt, er bij een nieuwe schademelding bij de schade-opname een aanvullende check komt op constructieve problemen. Er kan dan eventueel een extra onderzoek volgen. Als daaruit dan een advies volgt voor constructieve maatregelen, schakelt het IMG een aannemer in om de bouwkundige maatregelen te treffen. Omdat het dan om zowel herstel van mijnbouwschade én aanvullende constructieve maatregelen gaat die nieuwe mijnbouwschade moet voorkomen, wordt dit duurzaam herstel genoemd.

Aanbesteding en pilot

Binnenkort wordt een aanbesteding gestart voor het werven van aannemers. Bij een zogenoemde marktconsultatie leek er voldoende animo te zijn om dat werk, waaronder funderingsonderzoek, constructieberekeningen en de uitvoering van de bouwwerkzaamheden in Groningen ter hand te nemen. De uitvoering start met een pilot in het gebied met de grootste kans op herhaalschade, de kern van het bevingsgebied, en wordt dan verder uitgebreid. Na selectie van de aannemers is het plan vanaf de zomer van 2023 met de eerste 300 woningen te beginnen, waaronder ook panden van ondernemers en agrariërs.

Openstaande vraagstukken

Komende maanden wordt verder gewerkt aan de opzet van het programma Duurzaam Herstel. Nog niet alle vraagstukken zijn geheel uitgewerkt. Zo worden de exacte criteria nog bepaald wie er precies in aanmerking gaat komen en op welke termijn dat mogelijk wordt. Ook wordt met Nationaal Coördinator Groningen (NCG) samengewerkt voor situaties waar versterking én duurzaam herstel samen kunnen lopen. Verwachting is dat voor een deel van de vraagstukken vooral ook in de praktijk een oplossing zal moeten worden gezocht. Zo moet nog blijken in hoeverre woningeigenaren interesse hebben in deelname. Het zal soms om ingrijpende werkzaamheden gaan die veel overlast geven. 

Lees ook: onderzoek: constructieve schade vooral bij oud, vrijstaand huis