We lieten eerder al weten de conclusies en aanbevelingen van de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen te onderschrijven en te omarmen. Mede op basis daarvan en een gesprek met de staatssecretaris (Mijnbouw) is voor de korte termijn opnieuw gekeken naar de huidige afweging en maatschappelijke wensen rond het instellen van hoger beroep.

Wet leidt tot procedures

Het volgende is daarbij van belang: we moeten op dit moment onze taak uitvoeren binnen het kader van de Tijdelijke wet Groningen zoals die eerder door de regering en het parlement is vastgesteld. De enquêtecommissie geeft ook niet aan dat kader volledig te verlaten, maar beveelt wel het kabinet aan de wettelijke bevoegdheden van het IMG te verruimen om meer coulance te kunnen betrachten. Aanvragers blijven daarmee de mogelijkheid houden in bezwaar en beroep te gaan. Ook geeft de enquêtecommissie aan dat het onmogelijk zal blijken om iedereen naar tevredenheid te helpen. Juridische procedures blijven daarmee onvermijdelijk deel van de praktijk.

Milder, makkelijker, menselijker

Dat wetende proberen we, waartoe de enquêtecommissie ook oproept, om wel het uiterste te doen om zoveel mogelijk Groningers een oplossing te bieden. Het is tegelijk zaak daarbij te zorgen dat gelijke gevallen, gelijk behandeld worden, zo is eveneens de maatschappelijke wens. We denken dat dit mogelijk is door in beginsel niet meer in hoger beroep te gaan bij uitspraken van de enkelvoudige kamer van de rechtbank Noord Nederland. De meeste uitspraken worden door de rechtbank namelijk door een enkelvoudige kamer (met één rechter) gedaan. Aangezien de huidige door ons ingestelde hoger beroepen ook gaan over uitspraken van de enkelvoudige kamer, past intrekking daarvan binnen dat kader.

Bij uitspraken die veel bredere betekenis hebben dan de individuele zaak, is er doorgaans sprake van een procedure die door een meervoudige kamer (met meerdere rechters) wordt behandeld. Mocht dat in het belang van de rechtseenheid nodig zijn, dan kan het voorkomen dat IMG dan wel hoger beroep instelt. Dat zullen we dan met een zeer grote mate van terughoudendheid doen. Richting betrokkenen betrachten we daarbij coulance zodat zij zo min mogelijk extra nadeel hebben van het feit dat er hoger beroep wordt ingesteld vanwege het bredere belang. De wijze waarop we dat in een individueel geval doen, is dan maatwerk.

Individuele betrokkenen

De betrokkenen van wie de hoger beroepen nu door ons worden ingetrokken hebben we zo veel als mogelijk vandaag hierover mondeling geïnformeerd. We zullen hen in ieder geval komende week een schriftelijke bevestiging sturen. In hun zaken gaan we vervolgens uitvoering geven aan de uitspraak van de rechter, voor zover dat niet al was gedaan. In sommige situaties betekent dat het bijvoorbeeld het uitkeren van een hogere vergoeding, soms gaat het bijvoorbeeld om het uitvoeren van nieuwe schadecalculaties.

Advocatuurlijke procesvertegenwoordiging

De inzet van advocaten bij procedures in gerechtelijke procedures is verklaarbaar vanuit de noodzaak van juridische vertegenwoordiging en de beperkte capaciteit van voldoende opgeleide ambtelijke ondersteuning voor procedures bij onder meer de rechtbank. Afgelopen tijd is daarbij geïnvesteerd in de vergroting van de capaciteit van ambtelijke procesvertegenwoordiging. Verwachting is dat in voorkomende beroepsprocedures steeds vaker voorzien kan worden in ambtelijke ondersteuning in plaats van externe advocaten. Daarnaast leidt de uitbreiding van technische en juridische bijstand voor aanvragers tot een versterking van hun positie.

Het valt niet uit te sluiten dat we de hulp van externe advocaten nodig blijven hebben. Zoals de Nationale Ombudsman onlangs ook al liet weten, blijft er ook sprake van afwikkeling van aansprakelijkheid en dat is een juridisch vraagstuk wat soms gespecialiseerde procesvertegenwoordiging vereist.

Meer concrete voorstellen

Voor de schadeafhandeling in Groningen is, zoals blijkt uit het enquêterapport, door de politiek bewust gekozen voor een juridische taak van het IMG in de Tijdelijke wet Groningen. Maar wij geloven ook dat het beter, ‘optimaler’ en ‘coulanter’ kan, zoals de enquêtecommissie zelf schrijft. De concrete voorstellen waarmee wij deze maand zullen komen, zullen naar onze verwachting praktisch uitvoerbaar zijn en direct bijdragen aan een mildere, makkelijkere en menselijkere schadeafhandeling. Uiteraard is de voorwaarde dat kabinet en parlement dan zorgen voor uitbreiding van wettelijke ruimte, zoals de eerste aanbeveling van de enquêtecommissie luidt.