Afgelopen weekend was het feest in Wirdum. De zon scheen, er klonk muziek en de deuren van de kerk stonden wijd open. Tientallen mensen waren op de heropening van ‘hun’ kerk afgekomen, die wegens het herstel van aardbevingsschade enkele maanden gesloten was. Robert Spannenberg, secretaris van de plaatselijke commissie Wirdum van Groninger Kerken, glundert: “Ik vond het maar niks, zo’n stille kerk. Nu kan ‘ie weer elke dag open. Voor huwelijk en afscheid, voor cultuur. We zien de kerk graag gebruikt.”
Als vanouds
Het charmante middeleeuwse kerkje is eigendom van Groninger Kerken. De plaatselijke commissie beheert en exploiteert het. “Commissies variëren in hun aanpak, wij vinden het belangrijk om de kerk levendig te houden. De protestantse gemeente komt hier eens in de drie weken en we spannen ons in voor kunst in de kerk. Daarom wilden we ‘m ook graag klaar hebben vóór het cultureel festival Terug naar het begin, dat eind mei plaatsvindt in de Groningse wierdedorpen. Dat is gelukt. Nog een beetje eerder zelfs; op Bevrijdingsdag konden we vlaggen als vanouds.”
Kunstenaars
Om de feestelijke heropening te vieren was er live muziek – door een jongetje met een engelachtige stem, pianiste Nanke Flach en celliste Annette Scholten. “Kunstenaars weten ons te vinden voor hun concerten of exposities. Nu is er een fototentoonstelling over het herstel van de kerk. Ik dacht dat ik ‘m door en door kende, ook omdat ik hier regelmatig achter het orgel zit. Maar tijdens de bouwwerkzaamheden vielen me toch weer nieuwe dingen op. Bijvoorbeeld dat de ramen net zo lichtblauw zijn als het plafond.”
Mortel
Bouwkundige Erwin van der Veen van DAAD Architecten maakte het bestek en de werktekeningen, vroeg offertes aan en hield namens Groninger Kerken toezicht op de herstelwerkzaamheden. “De constructie en technische staat van deze kerk waren gelukkig prima. Je zag vooral bevingsschade in het voeg- en metselwerk aan de buitenkant en aan het stucwerk in het interieur. Voor de reparaties werkten we met eenzelfde soort mortel als vroeger en kozen we een steensoort die wat hardheid, structuur en uitstraling betreft identiek is aan de rest.”
Bruidspaar
Van der Veen, Spannenberg en bouwkundige Jur Bekooy van Groninger Kerken kwamen maandelijks samen om de voortgang te bespreken. Spannenberg koppelde de informatie vervolgens terug naar de kerkcommissie. “Dat was fijn, want zo bleven we goed op de hoogte. De aanloop naar het herstel was namelijk niet duidelijk. Eerst zou het na de zomervakantie van 2024 gebeuren, toen werd het januari 2025. Sneu voor het bruidspaar dat hier in september wilde trouwen, wat op dat moment niet mogelijk leek maar achteraf dus best had gekund.”
Kijkje
De plaatselijke commissie hield de kerk zo lang mogelijk open. “Dat zijn we zo gewend. Elke ochtend gaat de deur van het slot en ’s avonds doen we ‘m weer dicht. Wandelaars en andere voorbijgangers nemen hier graag een kijkje. Vooral ’s zomers zitten we zo op tien bezoekers per dag. Voor jezelf merk je ook dat je het mist, dat ritueel van openen en sluiten. Gelukkig duurden de werkzaamheden maar twaalf weken. Door de heropening te vieren, laten we zien: we kunnen weer! Iedereen kan weer trouwens, want we staan open voor mensen die willen exposeren en musiceren. We zien de kerk graag gebruikt.”
Uniek
De kerk van Wirdum is een van de 103 beschermde kerkgebouwen die eigendom zijn van Groninger Kerken. Het is een enorme klus om alle kerken met schade door het proces van schadevergoeding en herstel te loodsen. Om dit makkelijker, sneller en beter te doen, sloot het IMG in 2020 een unieke overeenkomst met de stichting. Architecten met bewezen expertise op het gebied van monumentale kerken stellen de schade vast, samen met een onafhankelijke deskundige. Diezelfde restauratie-architect maakt een herstelplan met begroting. De onafhankelijke deskundige controleert het hele proces en adviseert het IMG. Daarna neemt het IMG een besluit en kan Groninger Kerken het herstel inplannen en laten uitvoeren. Vijftig kerken van de stichting hebben mijnbouwschade, dertig daarvan zijn inmiddels beoordeeld en hersteld.
Een feestelijke heropening is de kroon op het werk!
