Het aantal Groningers dat meer dan 2 jaar moet wachten op afhandeling van hun schademelding blijft groeien. Oorzaak is onder meer dat er omwille van inhoudelijke afweging nieuw, tijdrovend onderzoek wordt gelast. Het IMG richt daarom een multidisciplinaire taskforce op die, met een zekere vrijheid, de taak heeft direct tot een besluit te komen over dergelijke dossiers.
Cijfers over wachttijd
Sinds begin 2022 is het aantal schademeldingen verdubbeld dat na meer dan 2 jaar nog niet is afgehandeld, van circa 700 naar circa 1.500. Aangezien er vaak meerdere meldingen op een adres worden gedaan, betreft het in totaal 1.000 dossiers. Met de inzet van de taskforce is het streven binnen enkele maanden het aantal schademeldingen van meer dan twee jaar oud structureel te laten dalen.
Het IMG heeft eerder al maatregelen genomen om dit soort lange doorlooptijden te voorkomen en als ze toch ontstaan, versneld een oplossing te bieden. Een speciaal programma leidde er het afgelopen jaar toe dat het aantal schademeldingen dat tussen de 1 en 2 jaar oud is vrijwel is gehalveerd, van circa 6.400 naar circa 3.200 aanvragen op dit moment. Daarnaast wordt er al langer ingezet op het voorkomen van lange doorlooptijden zodat verreweg de meeste schademeldingen binnen 1 jaar worden afgehandeld.
Te groot aantal lang wachtenden
Toch blijkt het dan in de praktijk bij ruim 180.000 aanvragen, waarvan er ruim 160.000 zijn afgehandeld, lastig om helemaal te voorkomen dat er bij een klein deel van de nieuwe schademeldingen een vertraging optreedt. Uiteindelijk tellen die op tot een weliswaar relatief kleine groep, maar absoluut gezien een te groot aantal schadesituaties waarin gedupeerden te lang moeten wachten.
Bestuursvoorzitter Bas Kortmann: “In situaties waarin de afhandeling te lang duurt, is het de bedoeling voortaan sneller over te gaan tot een besluit. Het komt bijvoorbeeld te vaak voor dat er op basis van inhoud overgegaan wordt tot nieuw onderzoek of een nieuwe analyse. Waar mogelijk zullen we voortvarendheid laten prevaleren boven een al te grote precisie. We proberen zodoende het dilemma te doorbreken waarin we soms belanden.”
Onderzoek bevestigt dilemma IMG
In een recent verschenen evaluatie van de Tijdelijke wet Groningen, waarin de taak van het IMG staat vastgelegd, schetsten onderzoekers van Andersson, Elffers, Felix (AEF) en de Universiteit Utrecht het dilemma. Het IMG wil ruimhartig en snel zijn, met oog voor de menselijke maat maatwerk bieden en tegelijk moet dat op een manier die volledig juridisch verantwoord is, zodat de veroorzaker aansprakelijk kan worden gesteld. Voor die verantwoording is vaak technisch onderzoek nodig. Onderdeel van de besluitvorming is bovendien eenduidig zijn en gelijke gevallen gelijk behandelen. Het leidt er soms toe dat in dossiers de doorlooptijd blijft oplopen.
Zo zijn er dossiers waar iets bijzonders speelt, maar waar het vinden van een oplossing te lang duurt. Een probleem is daarbij dat de technische inhoud niet altijd voldoende duidelijk is. Bij schademeldingen waar wordt uitgaan van schade door diepe bodemdaling bijvoorbeeld. Er zijn diverse onderzoeken nodig geweest voor dit type bodembeweging door gaswinning en gasopslag, en recent is er weer een peer review over opgeleverd. De onderzoeken kosten tijd en daarna moet de nieuwe technische informatie worden vertaald naar praktische uitwerkingen in schadeprocedures. Gezien de complexiteit van de materie duurt dat lang en vraagt de maatwerkafhandeling alsnog structureel veel tijd.
MKB en monumenten oververtegenwoordigd
In dertig procent van de schademeldingen die meer dan 2 jaar terug zijn ingediend, betreft het een bedrijf uit het mkb, monument of agrarisch bedrijf, ook wel ‘specials’ genoemd. Eigenaren kampen er met bijzondere schadesituaties zoals defecten aan mestkelders waarvoor weliswaar een aanpak is, maar telkens superspecialisten nodig zijn om te beoordelen. Ook kan het gaan om monumenten waar tot wel 400 schades per woning in kunnen zitten, wat meert tijd vergt om te beoordelen en over te besluiten.
“Het verklaart misschien waarom sommige situaties lang voortduren, maar feit blijft dat een doorlooptijd van meer dan twee jaar zeer ongewenst is en zeker op deze schaal niet zou moeten plaatsvinden. Het lange wachten veroorzaakt ook schade, niet alleen materieel maar immaterieel in de vorm van leed en verdriet. Dit moet worden opgelost en dat vraagt een nieuwe manier van werken”, zegt Kortmann.
Verlenging beslistermijn
Het voortslepen van dossiers leidt tot allerlei ongewenste effecten. Zo ziet het IMG zich genoodzaakt al sinds enkele jaren brieven (Brief verlenging beslistermijn voor stuwmeer schademelders) te versturen waarin de reeds aangekondigde beslistermijn van 15 maanden met soms nog eens 15 maanden wordt verlengd. Het veroorzaakt onrust en nieuwe onzekerheid. Het IMG blijft proberen de communicatie hierover te verbeteren, zoals meer inzicht bieden in de stadia waarin de aanvraag verkeert om de onzekerheid wat meer weg te nemen. Daarnaast vindt er onderzoek plaats naar meer mogelijkheden voor forfaitaire oplossingen die het IMG binnen zijn huidige bevoegdheid kan invoeren. Gedacht wordt bijvoorbeeld aan een dergelijke aanpak voor mestkelders.