Na maanden van herstelwerkzaamheden kunnen leden van de Hervormde Gemeente Oostwold weer diensten bijwonen in hun eigen historische kerk uit 1775. Begin 2020 kwam het pleisterwerk van het plafond naar beneden en ontstond een acuut onveilige situatie (AOS). Een turbulente tijd volgde, vertelt bestuurslid Bert Smit van de Stichting Beheer Kerkelijk Erfgoed Oostwold. Die tijd is nu voorbij, afgelopen zaterdag werd de kerk feestelijk heropend.
Het is januari 2020 als schoonmakers brokstukken van het plafond vinden op de eikenhouten kerkbankjes van 250 jaar oud. Bert Smit schrikt ervan als hij de foto’s toegestuurd krijgt. “Je moet er niet aan denken dat zoiets tijdens een dienst op iemands hoofd terechtkomt. Het komt van tien meter hoogte, dat overleef je niet.”
Melding van acuut onveilige situatie
Het kerkbestuur doet een melding van een acuut onveilige situatie bij de TCMG, wat nu het IMG is. “Niet omdat we meteen aan aardbevingsschade dachten, maar vanwege de expertise met het beoordelen van het gebouw en eventueel veiligstellen daarvan”, legt Smit uit.
Netten tegen onheil
Een dag later vindt de inspectie plaats en al snel wordt duidelijk dat de situatie onveilig is. De kerk moet haar deuren sluiten. Er worden netten geplaatst, zodat het weer veilig is om een beperkt aantal bezoekers toe te laten. “Het was maar goed ook dat die netten er hingen. Binnen twee weken waren er opnieuw brokstukken naar beneden gekomen.”
Van opluchting naar rollercoaster
In het voorjaar volgt het schaderapport. Daar staat in dat het om aardbevingsschade gaat. Ergens zorgt dat voor opluchting, want zelf had het bestuur de kosten voor herstel waarschijnlijk niet kunnen betalen. Aan de andere kant breekt er een periode van onzekerheid aan, want hoe nu verder? Smit: “Het was echt een rollercoaster.”
Wachten op vaklui
Op advies van TCMG neemt het bestuur een restauratiearchitect in de arm. Die maakt de plannen en zorgt voor de planning. Zo wordt het bestuur volledig ontzorgd. Vervolgens is het wachten tot de juiste vakmensen beschikbaar zijn om de klus te klaren.
Beperkt aantal bezoekers
“Voor dit werk heb je een speciale restauratiestukadoor nodig die de gewelven en muren in oude stijl kan herstellen. Daar heb je er in Nederland maar een handjevol van, dus we moesten ongeveer anderhalf jaar wachten”, zegt Smit. Tot die tijd zijn er wel diensten in de kerk, maar met een beperkte capaciteit van zeventig bezoekers, terwijl er normaal 350 mensen in passen.
Kerk vol steigers
Na een maand van voorbereidingswerkzaamheden, zoals het ontmantelen van het orgel en het veiligstellen van de kerkbankjes, begint de hersteloperatie in februari 2022. De kerk is volgebouwd met steigers, zodat de vaklui een veilige werkvloer hebben om het plafond te restaureren.
Dankbaar voor herstel
De dag voor de feestelijke heropening voorzien de schilders de kerk nog van een laatste likje verf. Daarmee komt er voor Smit een einde aan een lange slopende periode. “Het was heel intensief en ik ben blij dat het erop zit. Daarnaast ben ik dankbaar voor hoe adequaat we zijn geholpen en hoe het herstel is verlopen.”
Herstel kerken tot nu toe
Sinds de oprichting van de TCMG in 2018, nu het IMG, zijn er ongeveer tweehonderd meldingen gedaan van aardbevingschade aan kerken. Daarvan zijn er bijna 140 afgehandeld. In totaal is voor het herstel van kerkgebouwen ruim 1,6 miljoen euro uitgekeerd.
Speciale aanpak SOGK
In de zomer van 2020 heeft het IMG afspraken gemaakt met de SOGK over een speciale aanpak voor de schadeafhandeling van hun kerken. Bij het IMG lopen momenteel 25 schadeprocedures voor kerken van de SOGK en tien meldingen zijn afgehandeld.
Lees meer:
Hoop op herstel historisch kerkje
Speciale aanpak met Stichting Oude Groninger Kerken
Verhalenplatform