Het enige dat ik wil, is gehoord worden

Mevrouw Kaja van Grieken is radeloos en moe. Doodmoe. Ze woont in een prachtig vrijstaand huis in Warffum waar de gaswinning duidelijke sporen heeft nagelaten. Naast talloze scheuren en kieren waardoor daglicht zichtbaar is vouwt het rechter achterhuis zich langzaam maar zeker om de kelder heen.

"Sinds mijn schademelding na de beving bij Huizinge in juli 2017 heb ik lang geprobeerd het schade-instituut aan het verstand te krijgen dat eerst alle eerdere schade verholpen moet zijn voordat ik toestemming zou geven voor een nieuwe schadeopname. Logisch, toch? Toen het instituut na herhaaldelijke uitleg bleef volharden in pogingen om een schadeopname in te plannen, diende ik een klacht in. Niet om te klagen hoor, maar als poging om fatsoenlijk bejegend te worden. Het was vooral de toon van de medewerker die langdurig bleef aandringen omdat hij erop stond dat ik hem informatie verstrekte. Alsof ik er was om hém te helpen op een moment dat het hem uitkwam, in plaats van andersom!"

De klacht leidt tot de ontdekking dat Kaja een zaakbegeleider toegewezen heeft gekregen. "Niemand had me dit ooit verteld."

"Ik wil gehoord worden, maar niemand luisterde écht. Na mijn eerste schademelding na de beving van Huizinge in 2012 kwam er een meneer van de NAM. Over de grote, verzakte driedeurskast in de achterkamer, die zonder spijkers of lijm in elkaar is gezet en waarvan de deuren niet meer sloten, zei hij: 'daar doet u toch gewoon een spietje onder'. Ik reageerde nog heel beleefd, want ik dacht ik werd geholpen, maar achteraf heb ik spijt dat ik hem niet meteen de deur heb gewezen. Later belde hij me op een vrijdagavond en zei: 'wat doet u nu, we waren het toch met elkaar eens en nu vraagt u contraexpertise aan?' "

"Het gevecht met de NAM en het CVW dat na de tweede schademelding volgt, en de contra-expertise over die melding waarover de arbiter uiteindelijk in mei 2019 uitspraak deed, zijn me niet in de koude kleren gaan zitten. Uiteindelijk kreeg ik zo’n 4.300 euro voor schadeherstel, in plaats van de 1.100 die aanvankelijk was berekend, maar zonder dat ik daarover ooit een berekening heb gezien. Daar kwam 15.000 euro bij, omdat de arbiter ook vaststelde dat de fundering van mijn huis deels versterkt moest worden. In de hoorzitting werd ik gekleineerd door de NAM en ik tekende een vaststellingsovereenkomst zonder de voorwaarde dat ik een mogelijke overschrijding van dat bedrag zou kunnen declareren. Ook hierover had niemand me ooit iets over verteld.

Met hulp van een bouwkundig expert ging ik begin 2021 op zoek naar een aannemer, naar iemand die een constructieberekening kan maken en naar een bedrijf dat een sondering kan uitvoeren. Allemaal voorbereidende klussen waar ik door de expert op gewezen werd. Er kwam een offerte die binnen de 15.000 euro uit de vaststellingsovereenkomst paste. Het werk werd gepland voor juli 2021 en zou een week duren."

"De aannemer kwam en groef gaten langs de fundering voor stalen buizen van elk 20 meter lang; aan het eind van de dag bleek een afvoer naar de riolering kapot. 'Dat komt wel weer goed mevrouw', beloofde hij. De volgende dag kwamen ze met een enorm apparaat om de stalen buizen in de grond te heien. Het ding moest dwars op de muur staan, maar dat bleek onmogelijk in de beschikbare ruimte. De heg van de buurman moest eraan geloven. 'Da’s geen karwei', zei de aannemer, 'die gaat er zo uit en daarna zo weer in'. Dit ging me allemaal veel te ver, ik vond het geen goed idee. Bovendien werd mijn oude buurman vreselijk zenuwachtig bij de gedachte dat zijn heg gesloopt zou worden. Later bleek hij op de koop toe ook nog boos op mij."

Na overleg met de aannemer spreekt Kaja af dat hij ergens na de zomer of later terugkomt. Juli wordt herfst en herfst wordt januari 2022. Dan neemt Kaja contact op met zaakbegeleider Gerard de Jong om te komen praten.

"Misschien moet het helemaal maar niet gebeuren, dacht ik inmiddels. Ik zag er vreselijk tegenop, vooral omdat ik bang was voor gevolgschade, dus ik besloot om open kaart te spelen tegen Gerard. Hij luisterde naar me en de conclusie van ons gesprek was: er komt tóch een schadeopname voor de melding uit 2017, ook al is de fundering nog niet versterkt. Dat gebeurde eind februari."

"Samen met Gerard kwam een deskundige alle schades zorgvuldig langslopen en het was al na de middag toen we afscheid namen. De heren hadden de afspraak met me gemaakt dat ze een week later terug zouden komen om in te gaan op mijn zorgen over de mogelijke gevolgschade van de versterking van de fundering. Tot mijn stomme verbazing legden ze een week later een offerte op tafel van een ander bedrijf dat het heiwerk, als onderdeel van de afgesproken klus, makkelijk zou kunnen uitvoeren. Zo zadelden ze me op met de noodzaak tot een gesprek met mijn aannemer. Dat heb ik uitbesteed aan mijn bouwkundig adviseur. Ik kon dat zelf niet aan."

Onderling komen de aannemers tot een oplossing en een ander bedrijf slaat alsnog de funderingspalen. Maar waar Kaja bang voor was gebeurde. "Het betonnen bruggetje onder de houten oprit voor mijn huis bezweek onder het gewicht van de machines. Ik voelde de planken veren terwijl ik er overheen liep. Er werd gezegd: dat bruggetje is zo oud, dat moet betonrot zijn geweest. Ook het grind en het onderliggende worteldoek op de oprit waren chaos. De jongens schepten alles door elkaar, met als gevolg hopen aarde op het grind en gescheurd worteldoek. Wat ooit vlak was, werd berg en dal. Ik moest me er maar mee redden."

Dan nadert 23 augustus, de uiterste deadline voor het indienen van een zienswijze op het meest recente schaderapport. "Ondanks alle moed die ik bij elkaar schraapte en de hulp van Stut en Steun kwam ik niet tot schrijven. Telkens als ik eraan begon moest ik huilen. Ik heb er slapeloze nachten van gehad. Natuurlijk, er zijn mensen met ergere kwesties, die zelfs vrezen voor hun leven. Dat heb ik nooit gehad." 

Kaja besluit dat het echt genoeg is geweest en schrijft een zienswijze. "Daarin vertel ik over de schade door gaswinning en geef ik aan wat volgens mij noodzakelijk is bij de bejegening van gedupeerden. Ik realiseerde me daarbij dat de kans bestond dat de relatie met het IMG daaronder zou lijden, maar dat risico nam ik dan maar. En ik besefte dat het feit dat ik inmiddels een spaarpotje had een rol speelde bij mijn besluit. Niet iedereen kan zich immers zo’n risico permitteren."  

Uiteindelijk dient Kaja de naar eigen zeggen onorthodoxe zienswijze in. "Daarin vroeg ik onder andere om herstel in natura. Het was een eerlijk verhaal, waarin ik vertelde wat ik van de hele gang van zaken vond en dat het lang genoeg had geduurd. Dat het onrechtvaardig voelde om me elke keer bezig te moeten houden met zaken die gewoon netjes hadden moeten worden opgelost. Niemand in Groningen heeft toch om de aardbevingen gevraagd? Toen ik de zienswijze had opgestuurd voelde ik me opgelucht. Ik ben ervan af dacht ik, ik doe niet meer mee!"

Weken erna belt zaakbegeleider Gerard. De commissie kan niets met Kaja’s zienswijze en verwijst haar naar de Ombudsman of de NAM. "Mijnheer De Jong, ik kan niet meer met u praten", reageerde ik toen. Ik kon het echt niet en ik wilde het ook niet meer. Mijn vertrouwensband met Gerard was kapot. Voor mij betekende dit einde verhaal. Toen Gerard mij enige weken later een berichtje via de telefoon stuurde kreeg ik hartkloppingen. Dat was voor mij een teken dat het echt op was. Dat appen paste niet meer, ik vond het veel te direct en raakte erdoor van slag." 

"Na enige tijd kreeg ik opnieuw bericht van Gerard, nu via e-mail. Hij wilde langskomen om te praten over het oplossen van de gevolgschade. Ik was echt opgelucht en blij toen ik een poos later een brief kreeg met de boodschap: Alles in uw zienswijze wordt gehonoreerd. Dit gun ik iedereen."

Het laatste herstelwerk zal in mei plaatsvinden, daar ligt Kaja soms wakker van. "Gelukkig kan ik tijdens de werkzaamheden in een B&B verblijven en de voortgang zo op afstand volgen.

En als er opnieuw schade ontstaat als gevolg van de gaswinning? De onrust in de bodem kan immers nog tientallen jaren aanhouden. Daar denk ik liever niet over na. Ik ga niet om de paar maanden mijn huis rond om scheuren te bekijken. Wat ik vanzelf tegenkom, noteer ik uiteraard. Tegen Gerard heb ik gezegd: kom maar eens per twee jaar langs om alles te controleren; de zorg voor schade door gaswinning aan mijn huis is niet míjn verantwoordelijkheid maar die van de veroorzakers ervan. Dát mag nu eindelijk wel eens tot de overheden en instanties doordringen. En als dan toch die zware beving komt? Waarschijnlijk gaat er dan weer een brief naar de instantie die op dat moment belast is met de schadeafhandeling."