Aardbevingsproblematiek achtervolgt ons als een schaduw

Gesteggel en machteloosheid

Koos:

"Sinds 2012 wordt ons leven in belangrijke mate beheerst door gesteggel over schade en een bijkomend gevoel van machteloosheid. Ik ben de tel kwijt over hoeveel gesprekken er wel niet aan de keukentafel zijn gevoerd met vertegenwoordigers van ‘de mijnen’. Ik ben nu 72 en de laatste tien jaar heeft deze problematiek veel van ons leven opgeslokt."
Ina:

"De laatste jaren zie ik dat Koos steeds meer in zichzelf keert. Hij wordt er moedeloos van, dat is niks voor hem. Hij is blij als de deurbel gaat en iemand gezellig op bezoek komt, dan fleurt hij weer even op. Tot het weer over dat ene onderwerp gaat.”
Koos:

“Als ondernemer ben ik gewend om met supermarkten te onderhandelen. Dat zijn geen gemakkelijke gesprekken hoor. Maar we komen er altijd op een respectvolle manier uit. Dat is niet te vergelijken met al die zogenaamde deskundigen of bouwkundigen die hier langs zijn geweest. Ze komen met de een smoes naar de andere en sommigen proberen je zelfs te intimideren. We zijn goed van vertrouwen, maar zo langzamerhand word je cynisch. Dit is ons verhaal van tien jaar lang schade op schade en veel onzekerheid.”

Zomer 2012: ‘Een vrachtwagen die de gevel inrijdt’, blijkt zwaarste beving tot nu toe

Koos:

“Sinds 2012 is ons leven veranderd. Het begon op die bewuste 16 augustus in dat jaar. Na een lange dag oogsten zaten we hier ’s avonds laat aan de eettafel met wat mensen nog een borrel te drinken. Onze zoon en mijn schoonzus waren er ook bij. Plots stak er een harde wind op. Het leek wel of er ineens een hevige onweersbui losbarstte, terwijl de lucht helemaal helder was. Daarna volgde er een enorme klap. De lampen boven de tafel zwaaiden hevig heen en weer en ik hoorde de kopjes in de kast rinkelen. Verschrikt stonden we allemaal op. ‘Er is een vrachtwagen de gevel in gereden’, zei onze zoon. Zo klonk het echt. Hij ging kijken, maar zag niks. Mijn schoonzus wilde naar buiten om bij haar auto te kijken. Ze kreeg de deur naar de gang met moeite open, die was gaan klemmen. De deur naar de schuur kreeg ze helemaal niet meer open. Dat klopt ook, want die zat op slot. Dat wist zij niet, maar ze schrok er enorm van. Ze kwam in paniek binnen en zei dat alles was verzakt.”
Ina:

“Mijn zusje durfde daarna niet meer naar huis. We wisten niet waar die klap vandaan kwam en we wisten ook niet wat er nog komen zou.”

Angst voor een catastrofale beving

Koos:

“Jeroen, toen een jonge kerel van twintig jaar, was er ook bij. Hij wist via de website van het Duitse-KNMI in Hamburg te achterhalen dat er een aardbeving van 3.6 op de schaal van Richter was geweest. Dat verklaarde ook die wind. Dat waren de bomen die door de trilling in de grond heen en weer waren geschud. Eerst lag het epicentrum bij Warffum, later is dat bijgesteld naar Huizinge. Het Nederlandse KNMI meldde toen nog helemaal niks, dat is toch raar? De volgende dag deden we een rondje om het huis. Op het eerste gezicht leek er niet veel aan de hand. Tot onze zoon merkte dat de deur steeds meer ging klemmen en hij behoorlijk wat scheuren vond. We haalden eerst onze schouders er nog over op, maar achteraf bleek dat moment een keerpunt in ons leven. Daarna heb ik wel angst gehad voor een zware beving die catastrofaal zou zijn.”
Ina:

“Sindsdien bleef ik een lange tijd zitten met een onzeker gevoel over wat er nog komen zou. Toen wij de jaren daarna op vakantie gingen, bleef onze zoon thuis om op het huis te passen. Dat vond ik toen wel een akelig gevoel. ‘Stel dat er nu wat gebeurt?’, dacht ik toen. Uiteindelijk slijt dat gevoel en leer je ermee leven.”

Wij kennen de NAM als goede buurman

Koos:

“Ons huis is gebouwd in 1895 en heeft een geschiedenis. Daar willen wij goed voor zorgen. Het huis heeft 117 jaar als een rots gestaan en was in goede staat. Tot 2012. Na de beving van Huizinge kwamen er steeds meer scheuren in de muren. De NAM had aangekondigd dat je tot aan het einde van het jaar schade kon melden. Dat heb ik op 21 december 2012 dan ook gedaan. Ik had er alle vertrouwen in, wij kennen de NAM namelijk als een goede buurman. Tot veertig jaar geleden woonden we in Tjuchem. Dat was in de tijd dat het gas werd gevonden en de eerste boortorens daar verschenen.”
Ina:

“Het was een bijzondere tijd. Vanuit onze slaapkamer hadden we uitzicht op de waakvlammen van de torens. Het was er daardoor nooit donker, dat had wel wat. Als we terugkwamen van vakantie en we zagen de vlammen weer, dan voelde dat als thuiskomen."
Koos:

“De NAM zorgde toen goed voor de regio. Ze legden wegen aan waardoor ons gebied beter bereikbaar werd. Maar de NAM zorgde ook goed voor ons als ‘buren’. Door de aanleg van de gasbuizen verzakte ons land weleens, waardoor er natte plekken ontstonden. Niet goed voor de oogst. Dan belde ik met het hoofdkantoor in Assen en een dag later kwamen ze het herstellen. Dat kan je je nu niet meer voorstellen.”

Voorjaar 2013: Eerste schadeopname

Koos:

“Begin 2013 kwam er een deskundige langs die in opdracht van de NAM de schade kwam opnemen, daarna hebben we bijna een jaar lang niks gehoord. Toen heb ik zelf maar weer met het hoofdkantoor in Assen gebeld. Een vriendelijke mevrouw vertelde dat ons dossier was kwijtgeraakt. Gelukkig hadden we zelf nog een kopie van ons dossier. Toch moesten we wachten op een nieuwe deskundige die langs zou komen om de schade te bekijken. Vervolgens kwam een deskundige van het Centrum Veilig Wonen langs. Dat was toen net opgericht om namens de NAM de schades af te handelen. Dat ging heel raar. Die man begon elke scheur in twijfel te trekken. Dat vond ik heel vervelend en daar confronteerde ik hem mee.”

Respectloos

"Ik vertelde over de beving van 2012, hoe de lampen heen en weer gingen. Volgens de beste man lag dat niet aan de beving, maar aan mijn evenwichtsorgaan. ‘Dat ik de kopjes in de kast hoorde rinkelen heb ik mij zeker ook verbeeld?’, reageerde ik toen. Toen antwoorde hij: ‘Nee, dat ligt aan uw gehoor.’ Dat was zo respectloos, dat verzin je toch niet?

Vervolgens heb ik weer rechtstreeks contact opgenomen met de NAM en ze hiermee geconfronteerd. Voor een aantal schades is daarna door de NAM rechtstreeks een vergoeding uitgekeerd. Maar dat bedrag was lang niet genoeg om alle schades mee te herstellen.”

Voorjaar 2014: Start met herstel eerste bevingsschade

“In het voorjaar van 2014 is de aannemer begonnen met het herstellen van de schades. Het was een intensieve periode en er bleek meer schade te zijn dan gedacht. Toen we in de zomer toe waren aan het woongedeelte, hebben we het herstel even gelaten voor wat het was en zijn we op vakantie gegaan.”

2015: Stroperige schadeafhandeling

“Inmiddels hadden we plannen om ons huis te verbouwen en te verduurzamen. De werkzaamheden konden mooi worden gecombineerd met het herstellen van de schades. De hele woning werd aan de binnenkant gestript. Een onaangename verrassing kwam tevoorschijn, nog meer bevingsschade. Foute boel. Dit is het begin van het verhaal dat schade op schade volgde.

Op advies van de aannemer heb ik de schade gemeld bij het CVW. Dit was in de tijd dat de afhandeling van de schade steeds stroperiger werd en het op den duur zelfs werd ontkend.

Wéér kwam er een deskundige langs om het te beoordelen. Een heel aardige man, maar wat mij opviel was dat hij de duimstok niet eens uit zijn broekzak haalde. Hij bekeek het allemaal heel globaal. Dat gaf ons een vreemd voorgevoel.”

Gesteggel over schades

“Dat gevoel bleek juist te zijn, in het rapport stond dat alle schades zijn afgewezen, nul vergoeding dus. Terwijl wij wisten dat vergelijkbare schades erkend werden als mijnbouwschade en werden vergoed. De deskundige zei nog dat als we eerder hadden gemeld, het waarschijnlijker was geweest dat we een vergoeding zouden krijgen.

We deden ons beklag bij het CVW en kregen te horen dat zo snel als mogelijk iemand met een belangrijke functie zou langskomen om onze woning op risicovolle gebouwelementen te beoordelen, zoals de schoorstenen. Diegene zou dan ook direct naar onze schades kijken.

Vlak voor onze afspraak belde CVW af. Daar was ik het niet mee eens, dus kwam de deskundige de volgende dag alsnog langs. Die mevrouw heeft de schoorsteen bekeken en we hebben vervolgens nog lang gediscussieerd over de grote schades in onder meer het voegwerk. Conclusie: voor de schades is nieuw onderzoek nodig. Daarover straks meer, eerst de schoorsteen.”

Voor jezelf opkomen

"We hebben twee schoorstenen, één daarvan zit voorop het huis en staat recht boven onze slaapkamer. Als die instort, zou die tijdens onze slaap op ons vallen. Of met een beetje mazzel valt hij tussen ons in. Volgens de deskundige van CVW kon de schoorsteen blijven staan omdat die op een houten stoel zou leunen. Bovendien was het gewicht gunstig voor de stabiliteit van de dakconstructie. Het gemetselde rookkanaal moest wel worden gesloopt, dat was onveilig.

Tijdens de sloopwerkzaamheden bleek dat de schoorsteen helemaal niet op een houten stoel stond en dat het dus niet veilig was om ‘m te laten staan. Alles was blijkbaar gebaseerd op aannames.

De schoorsteen moest worden vervangen door een lichtgewicht exemplaar. Zo’n nep-ding. Daar zat ik niet op te wachten. We hebben een monumentaal pand, zo’n kunststof schoorsteen doet daar afbreuk aan. Uiteindelijk heb ik die discussie gewonnen en kwam er een nieuwe, echte schoorsteen op. Maar je wordt er zo moe van om elke keer te moeten vechten voor je gelijk. Toen begon ik cynisch te worden."

Acuut onveilige situatie, of toch niet?

"Op vrijdag 17 december in 2015 belde ineens een aannemer uit Bedum dat we een acuut onveilige situatie hadden. De andere schoorsteen boven de eetkamer bleek ook onveilig en moest per direct worden gesloopt en er zou geen vervangend exemplaar voor in de plaats komen. De volgende dag zouden ze langskomen, in het weekend dus. Ik zag dat niet zitten. Het was vlak voor Kerst en straks zou er van alles misgaan, zo vlak voor de feestdagen.

Vervolgens hebben wij de hele dag in spanning gezeten. Na overleg tussen de aannemer en het CVW belde een directeur van het ingenieursbureau op met de mededeling dat ze zich hadden vergist. De situatie was wel onveilig, maar niet meer acuut. Uiteindelijk is de schoorsteen twee jaar later gesloopt. Dat het zolang heeft geduurd, kwam omdat onder meer de sloopvergunning niet in orde was.”

2017: pauze in schade-afhandeling

“Op een gegeven moment wil je door met je leven en zijn we verder gegaan met de verbouwing. De aannemer wilde daar waar mogelijk wel schades herstellen die hij tegenkwam. Maar uiteindelijk was de schade te groot en kon het niet uit. Toen heb ik opnieuw het CVW gebeld dat het hele huis in de steigers staat en dat ze zo langs konden komen om het goed te beoordelen. Ze zouden de schades tenslotte nog onderzoeken. Maar ze mochten geen meldingen meer aannemen omdat de schadeafhandeling werd weggehaald bij de NAM. Weer moesten we een jaar lang wachten.”

2018: Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG) neemt schadeafhandeling over

“In 2018 zag het TCMG het levenslicht. Die nam de afhandeling van onze schades over. Dan raak je het zicht kwijt hoor. Eerst hadden we te maken met de NAM, daarna CVW, gevolgd door TCMG en nu IMG. Ondertussen werden de schades steeds groter. TCMG zou nieuw onderzoek laten doen. Naar aanleiding daarvan is wel wat vergoeding uitgekeerd, maar dat stond ver af van de werkelijkheid. Daar konden we de schades niet van repareren.

Uiteindelijk kwam er wéér een deskundige langs die zogenaamd drs. en ingenieur was. Dat zal allemaal wel hoor, maar de deskundigheid was ver te zoeken. De stenen veranda aan de zijkant van ons huis is verzakt. Ik heb zelf opgemeten dat het om 45 millimeter gaat, maar de deskundige noteerde 11. Toen ik hem vroeg hoe hij daarbij kwam, zei hij dat het op basis van een aanname was.

Je wordt er zo onzeker van en dat vreet aan je. Ik vraag daarom altijd om het rapport niet voor de kerstdagen op te sturen, want dan zit je de feestdagen de hele tijd met zo’n rotgevoel. En wat denk je? Een dag voor Kerst valt het rapport op de mat. Je wordt gewoon niet serieus genomen.”

2022: Rechtszaak

Koos:

"Over een groot deel van de schades hebben we nog altijd geen overeenstemming. Zo blijft de aardbevingsproblematiek ons achtervolgen als een schaduw. Na tien jaar soebatten zit er niks anders meer op dan naar de rechter te gaan. Laat die het dan maar beoordelen, denk ik dan.”
Ina:

“Wij zitten daar helemaal niet op te wachten. Maar je krijgt een gevoel van willekeur. Het is maar net wie er langskomt en hoe de pet staat. De boel wordt telkens vertraagd. Het balkon scheurt ondertussen van de gevel af, maar ze halen daar gewoon hun schouders over op. Alles wordt gebagatelliseerd en waar ze kunnen, praten ze zich er gewoon onderuit zodat het uiteindelijk niks te maken heeft met de gaswinning en de aardbevingen. Dat doet pijn.”

Slapeloze nachten

Koos:

"Uiteindelijk trekken wij als bewoners aan het kortste eind. De NAM en de overheid hebben de tijd om te procederen. Onze tijd raakt op. Zij hebben geld voor de beste advocaten, daar kan ik niet tegenop. De overheid zou ons als burgers beter moeten beschermen, maar we hebben de overheid niet aan onze zijde. Ik ben een nuchter persoon, maar zo langzamerhand krijg ik er slapeloze nachten van en word ik steeds negatiever. Ik hoop dat we het boek snel kunnen sluiten, zodat we weer verder kunnen met ons leven.”