Verder naar inhoud
Terug naar overzicht

Het deed mij enorm zeer toen ik zag hoeveel schade de kerk had

“Ik voel mij bijna vergroeid met de historische kerk uit Oostwold. Voor mij voelt het als een tweede huis. Het deed mij dan ook enorm zeer toen ik zag hoeveel schade de kerk had”, zegt Bert Smit, bestuurslid van de Stichting Beheer Kerkelijk Erfgoed Oostwold.
Bert Smit, van de Stichting Beheer Kerkelijk Erfgoed Oostwold, bespeelt het orgel van de kerk

Versterking:

Acuut Onveilige Situatie

Plaats:

Oostwold

Dossier bij:

TCMG

Brokstukken

"Op een donderdag vinden schoonmakers brokstukken van het plafond op de kerkbanken. We hebben het dan over januari 2020. Via whatsapp stuurden ze mij de foto’s. Ik schrok enorm. Stel je voor dat die op een zondag tijdens een dienst op iemands hoofd waren gekomen? De brokstukken vielen van tien meter hoogte, dat overleef je niet. Je moet er niet aan denken."

Acuut Onveilige Situatie

"Na overleg met het kerkbestuur hebben wij een acuut onveilige situatie (AOS) gemeld bij de TCMG, wat nu het IMG is. Niet omdat we aan aardbevingsschade dachten, maar omdat het schadeloket de expertise heeft om de situatie te beoordelen en de kerk eventueel veilig te stellen. Dat was het begin van een rollercoaster.

De volgende dag stond de TCMG al op de stoep met een team van experts. Naast een bouwkundige die de inspectie deed, waren er ook een restauratie-stukadoor en een steigerbouwer. Die konden meteen al inschatten wat nodig was voor het herstellen van de schade."

Confronterend lint

"Na een uur kwam de deskundige naar buiten met de mededeling dat de kerk onveilig was en moest sluiten. Er mocht niemand meer in of uit. Het ergste vond ik nog dat er zo’n rood-wit lint voor de deur werd gespannen, alsof het een plaats delict was. Dat vond ik heel confronterend.

Daarna kreeg de pers er lucht van. We werden compleet overvallen door de situatie en waren bang voor indianenverhalen. Gelukkig nam de woordvoerder van de TCMG de communicatie op zich, zodat wij ons daar geen zorgen over hoefden te maken."

Slapeloze nachten

"Vervolgens is de kerk een paar weken dicht geweest. Uiteindelijk zijn er netten opgehangen om eventuele brokstukken op te vangen. Zo konden we gelukkig toch weer open. Het was maar goed ook dat die netten er hingen, want na twee weken waren er opnieuw stukken gips naar beneden gekomen.

Ik heb er slapeloze nachten van gehad. Je voelt je verantwoordelijk voor de kerk en de veiligheid van de mensen. De kerk is elke zondag voor iedereen geopend en we houden er dan ook kerkdiensten. Ik moest er niet aan denken wat er zou gebeuren als die netten er niet zouden hangen."

Lesje creativiteit

"Door de veiligheidsmaatregelen kon er nog maar een beperkt aantal bezoekers naar binnen. Normaal zijn dat er 350, nu maar zeventig. Voor de kerkdiensten was dat niet zo’n probleem. Maar in de kerk wordt ook het leven gevierd en afscheid genomen van dierbaren. Met een begrafenis moesten we enkele keren nee verkopen. Dat was heel vervelend. Bovendien zag de kerk met al die netten en linten eruit als een partytent, niet echt bevorderlijk voor de sfeer.

Noem het een geluk bij een ongeluk, een paar maanden later brak corona uit en moesten we noodgedwongen over naar online diensten. Ook het maximumaantal aanwezigen bij uitvaarten werd beperkt. In deze tijd leerden we creatief te zijn."

Gemengde gevoelens na rapport

"In het voorjaar 2020 ontvingen we het schaderapport van de TCMG. Daaruit bleek dat we aardbevingsschade hadden. We wisten wel dat er scheuren in het kerkgebouw zaten, maar toen we zwart-op-wit kregen dat het om bevingsschade ging, viel het een en ander wel op z’n plek.

Aan de ene kant waren we opgelucht. Zelf hadden we namelijk geen geld om de schade te herstellen. Met de vergoeding van de TCMG was dat wel mogelijk. Die was heel ruimhartig en aan alles was gedacht. Zo konden wij bijvoorbeeld ook een restauratie-architect in de arm nemen, zoals de TCMG adviseerde. Aan de andere kant brak een zware periode aan, want hoe nu verder?"

Anderhalf jaar wachten

"Gelukkig nam de restauratiearchitect ons veel werk uit handen. Hij regelde alles en zorgde ervoor dat de juiste mensen aan de slag gingen. De kerk stamt uit 1775-1776, is een monument en moet dus in oude stijl worden hersteld. Maar in Nederland is maar een handvol vakmensen gespecialiseerd in dit soort klussen. We moesten anderhalf jaar wachten tot we aan de beurt waren.

In januari 2022 hadden we de laatste kerkdienst, toen gingen de deuren dicht voor de hersteloperatie. Daar kwam heel wat bij kijken. Alleen de voorbereidingswerkzaamheden duurden al een maand. Zo werd het orgel ontmanteld. Alle pijpen zijn eruit gehaald, daar moet echt geen stof in komen. En alle kerkbankjes werden veiliggesteld voor het bouwstof en dergelijke."

Onderdak bij de buren

"De banken zijn van eikenhout en 250 jaar oud. Daar wil je geen schade aan. Die zijn bedekt met plastic en houten platen. Daarna werd de kerk volgezet met steigers. Zo creëerden de werklui een veilige vloer op zeven meter hoogte, zodat ze goed bij de gewelven konden.

Ondertussen vonden wij onderdak voor onze diensten bij de Protestantse kerk, hier een paar straten verderop. Wij waren daar erg welkom, daar ben ik heel dankbaar voor."

Gescheurd als crème brûlée

"In februari gingen de stukadoors aan de slag. Ik ben elke dag wezen kijken en heb misschien wel duizend foto’s gemaakt. De eerste keer dat ik die steiger opging, maakte wel indruk. Voor het eerst stond ik met mijn neus bovenop de scheuren in het plafond. De kerk was er nog erger aan toe dan ik dacht.

Denk maar aan crème brûlée, het bekende dessert met een laagje gekaramelliseerde suiker. Als je daar met je lepel op tikt, ontstaan er allemaal scheuren in het oppervlak. Zo zagen de gewelven van de kerk er ook uit. Dat deed wel zeer om te zien. Er heeft blijkbaar na een beving zoveel spanning op het gebouw gestaan."

Voelt als thuiskomen

"Uiteindelijk hebben de werkzaamheden meer dan een half jaar geduurd. Twee weken geleden hebben ze het orgel weer gemonteerd. Sindsdien ga ik er elke dag heen om orgel te spelen. Dat heb ik echt gemist. Ik kijk ernaar uit om weer diensten te houden in onze eigen kerk. Dat voelt als thuiskomen.

Er komt nu een einde aan een lange, turbulente periode. Ik ben enorm dankbaar dat er geen ongelukken zijn gebeurd. De TCMG heeft adequaat gehandeld met die onveilige situatie en vervolgens is onze schade ruimhartig vergoed. Het had allemaal heel anders kunnen lopen. Al met al kijk ik er positief op terug, maar ik ben vooral blij dat het er nu op zit."